Rouw siert Electra vond ik een voorstelilng die vanaf de eerste minuut boeide. Vantevoren ging ik ervan uit dat de voorstelling te lang zou duren om de hele tijd te kunnen boeien, maar dit viel zeer zeker erg mee! Positief vond dat ik me enigszins goed heb kunnen voorbereiden op het stuk. Achtergrondinformatie, de verhaallijn en informatie mbt de hoofdrolspelers waren duidelijk op papier / dvd gezet. Dit zorgde ervoor dat de voorstelling goed te volgen was en dat vantevoren al wat inzicht was in de onderlinge relaties van de hoofdrolspelers! Een zeer geslaagde, boeiende avond!

Merkwaardig is dat we ons na afloop meer herinnerden wat we niet leuk vonden (al vond een groot deel van het publiek dat hoorbaar wel) dan wat we wel leuk vonden. Wat overheerst is een indruk van goed, onderhoudend samenspel met aardige teksten. Na Oblomov valt het toch wat tegen en de voorstelling is wat brokkeliger van structuur (tomaat).

Een goede dosis duistere kant, te breed uitgemeten clownerie. De fraaie intermezzi van circusnummers waren al afwisseling, de kolderieke August-scènes duurden soms gewoon te lang, vertraagden te zeer, helemaal toen de heer Boemboel Boemboel Boemboel mee ging doen.
Een glansrol van Thomas de Bres als volledig in het zwart geklede, hoogbelaarsde narcistische tiran.
Ik heb veel en beter van de Paardenkathedraal gezien, op eenzame hoogte staat Tanghes regie van De mensenhater. Een verloren avond was het echter absoluut niet.

Niet zoveel soeps: onwaarachtig spel, onevenwichtige opbouw, dat had allemaal veel overtuigender gekund. Muzikaal omlijst door cello en piano, deels geslaagd, deels gewild. Geregisseerd door Olivier Provily, dat droeg een kleine belofte in zich die niet werd waargemaakt. Volgens hem getuigt De pelikaan “van een enorme hartstocht. Verlangen en haat liggen vlak naast elkaar.” Wij hebben die hartstocht gezien noch gevoeld, terwijl Strindberg die ongetwijfeld wel erin heeft geschreven.
Kuijpers had de voorstelling moeten dragen en droeg alleen een aardige jurk, Van Binsbergens personage was onecht, Hamelynck deed het goed, maar had een minibijrol, Osterop brilleerde met vlagen, Buijs was geheel in character prettig verveeld en lekker egocentrisch. ‘t Kan erger, ‘t kan ook veel beter

Ik zat afgelopen week in Dordrecht samen met een halfvolle zaal naar deze prachtvoorstelling te kijken. Toneel en muziek vloeien in elkaar over, en de heerlijke acteurs zijn stuk voor stuk (Ali Ben Horsting, Joep van der Geest, Yonina Spijker, Bart Klever, Gusta Geleijnse) geweldig.
Deze voorstelling verdient het om door een zo groot mogelijk publiek gezien te worden. Gaat kijken, veel plezier!

Toen op het Over het IJ Festival. Nu in de schouwburgen. Meestal is Ko van den Bosch helemaal vooraan op het podium bezig met een monoloog. Achter hem illustreren bewegende beelden zijn woorden. Af en toe is Van den Bosch als Alex daarbij zelf ook van de partij. Mooi dreigend is de jeugdbende in slowmotion aan het begin, lekker verfrissend de fraai belichte regenbui aan het eind. Daartussenin wisselen geslaagde en minder geslaagde beelden elkaar af. In een rommelige enscenering. Mogelijk opzettelijk, om daarmee het onvoorspelbare, het onlogische van het geweld te accentueren. Woord en beeld willen ondertussen maar niet echt tot een coherent geheel komen, ondanks extra uitleg, opgelezen uit een schriftje. Toch wat teleurstellend allemaal. Vooral omdat de ijzige manier van vertellen, de harde beelden, en de ronkende gitaren, wel goed de sfeer over brengen, maar nauwelijks de dramatiek die Anthony Burgess in zijn boek uit 1962 in het leven van Alex heeft gelegd. Het mag eigenlijk niet. Toch gedaan. Na afloop even stiekem het podium op om te kijken of het allemaal goed is gegaan met al dat water. De regen en rode verf blijken tot rust te zijn gekomen als een enorme rimpelloze plas bloed. Met alleen een kapotgeslagen stoel erin. Heel indrukwekkend is dat. Het is na de voorstelling, dus dat prachtige verstilde beeld kan ik helaas niet laten meewegen in mijn beoordeling.

Em. Aa. En. Drie letters die samen, en in deze volgorde, méér zouden kunnen betekenen. Spell M-A-N wordt als drieluik aangekondigd, en dan vermoed ik toch een samenhang. Nu, die is er mogelijk ook wel, maar dan niet in de volgorde zoals Karina Kroft die beschrijft. Zij zegt de tekst van Paul Pourveur in het theater te willen brengen en daar Ricky Koole bij gezocht te hebben. Dat kan, maar dan is het een raar drieluik. Beter is de volgende versie: als eerste is Ricky Koole geschapen, en deze jongedame is vervolgens op haar gemakje in het hoofd van de schrijver gaan wonen. Die raakte daarvan zo op drift en dreef dat hij er een monoloog over schreef. Vervolgens raakte hij bevangen van het idee dat de betoverende Ricky misschien nog wel in andermans’ hoofden ook was gaan kamperen, en ook daar schreef hij een stuk over. Kroft begreep de centrale positie van Ricky in deze wereld maar vond dat ze voor een theatervoorstelling ook nog liedjes nodig had. Van die zoetelieve getverliedjes. Prachtig gezongen, maar niet uit het hoofd van Paul Pourveur afkomstig en volstrekt niet (be)grijpbaar in deze voorstelling.
Die (engelstalige) liedjes vormden het middenluik.
In het eerste luik vertelden drie jongens geloof ik het verhaal van de tien mannen met de Ricky in hun hoofden - ik heb het niet heel goed kunnen volgen want er zat voortdurend een knappe vrouw op het achtertoneel terloops wat te zitten. Dat leidde nogal af…
Luik drie beviel me het beste, mogelijk doordat ik toen niet meer gehinderd werd door liedjes en achtergrond-diva, en een boeiende vertelling meekreeg waarin niet alleen Ricky Koole maar ook Paul Pourveur het beste op dreef waren.
De tomaten zijn voor de regisseuse, tenzij mij, m-a-n zijnde, nog eens invalt waarom de drie luiken wél samen horen te hangen.

Premières zijn meestal de leukste voorstellingen om naartoe te gaan. De spanning die uitgaat van het ensemble is ook voor het publiek voelbaar en dat maakt het geheel altijd weer tot een opwindend gebeuren. Zo ook bij de première van ‘Het Woud’, door toneelgroep de Appel. Deze komedie van Ostrovski is de eerste grote zaal regie van regisseur David Geysen.
Het wonderbaarlijke aan Geysens uitvoering van de klassieker van Ostrovski is het gemak waarmee de traditionele uitvoering ontweken wordt. Natuurlijk zijn er een aantal zaken die bij voorbaat in zijn voordeel werken: Sasha Bulthuis als Raisa Pavlovna is een cadeau. (Wanneer is Bulthuis géén cadeau om naar te kijken?). Haar subtiele spel en constante aanwezigheid op het podium vormen de houvast van het stuk. Ook de komische rollen van Iwan Walhain, die als de neef van Raisa pogingen doet zijn recht bij haar te halen, en zijn compagnon, uitmuntend vertolkt door Bob Schwarze, zijn een plezier om naar te kijken.
Maar naarmate het stuk vordert wordt duidelijk dat niet alleen de acteurs zorgen voor een plezierige ervaring, maar dat juist de regiekeuzes van Geysen Ostrovski’s toneelstuk tot een bijzondere beleving maken. Stijlbreuk volgt op stijlbreuk, en dat lijkt de enige houvast die de kijker heeft. De toon die wordt ingezet wijzigt steeds, en dat zorgt wonderbaarlijk genoeg voor een stuk dat bestaat uit los zand…maar het is een nieuw soort los zand: gezamenlijk vormt het namelijk toch een bewoonbaar strand.
Het stuk heeft ritme, dynamiek, vaart en humor. En zeker niet onbelangrijk: ballen. Geysen heeft met deze regie laten zien het lef te hebben om te kiezen voor een andere, vernieuwende, aanpak. En lef tonen, ja, daarmee verdien je bij mij toch al snel een gewei of…6!

Over de smaak valt te twisten. Voor die van de Vlaamse jury kan ik in ieder geval heel wat meer waardering opbrengen dan voor die van de Nederlandse. Le Sous Sol gaat weliswaar ook over een familie, en is ook een deel van een familiegeschiedenis. Net als Avenier. Maar daarmee houdt de vergelijking op. (Avenier geselecteerd voor het theaterfestival, het is me wat). In Le Sous Sol, het derde en laatste deel van een trilogie, zien we de confrontatie tussen de familieleden na de dood. Het meest fascinerend is de dans van mezzosopraan Euridike De Beul, sleutelbewaarster van het onderaardse, met de tachtigjarige Maria Otal. Het begint als een pieta en gaat over in een moeder die haar kind de borst geeft. Dat contact, mond op borst, blijft in het verdere verloop van de dans in stand. Zoals ook de professionele dansers steeds een contactpunt vasthouden, hoe acrobatisch en ingenieus hun bewegingen ook zijn, voet op buik, hoofd tegen nek, mond op mond. Het is, naast de intrigerende dans vooral door de enscenering waardoor deze voorstelling boeit. Meer dan door het acteren en de zang. Prachtige beelden zijn het, beklijvende beelden.

Uitstekende muzikanten. Twee geweldige zangeressen. Een fantastische cabarettier. Twee acteurs die ik vaak goede dingen heb zien doen. Daar moet toch iets prachtigs mee te maken zijn. En doorgaans is het geheel meer dan de som der delen! - Hier niet dus; elk van de artiesten was op zichzelf beter dan het malle hutspotje dat ze hier samen moesten vormen. Hoe is het mogelijk?
De muziek (Rutger Laan) was prima, en ook de liedteksten (Jurrian van Dongen) waren dat. De veel te bescheiden muzikanten (Rutger Laan, Edoardo Righini en Jan van Eerd) speelden jaloersmakend vakkundig en overtuigend. Jenny Arean staat daar als een rots in de branding, en Wende Snijders is niet alleen een ijzersterke zangeres, maar weet zich op het toneel op een prachtige, vanzelf sprekende manier te manifesteren. Van het muzikale gedeelte van deze voorstelling was ik erg onder de indruk.
Jan Jaap van der Wal die de opdracht had de voorstelling voortdurend te onderbreken en te relativeren kweet zich voorbeeldig van die ondankbare taak. Hij is de sympathiekste cabarettier van Nederland en verstaat de verbazingwekkende kunst om scherp te zijn en tegelijkertijd zachtmoedig. De mooiste tekst van de avond was de manier waarop hij aan het eind van de voorstelling 100% correct, en zonder enige extra grap, uitlegt hoe je een band moet plakken.
Voor die mensen alleen maar geweien.
Maar. Iemand heeft verzonnen dat al deze prachtige dingen in een verhaal, een soort toneelstuk zelfs, moesten worden opgenomen om zo een geheel te gaan vormen. En daar gaat het faliekant mis. Het onderwerp is een zware, melancholische mengeling van gesomber over de oorlogen in de wereld vroeger en nu, nadrukkelijke afwijzing van antisemitisme en andere discriminatie, medelijden met de vervolgden en onderdrukten - kortom alle vreselijkheden waar iedereen in Nederland nagenoeg dezelfde keurige mening over heeft, wat de ernstige ondertoon van de voorstelling meteen onderuit haalt als veel te gratuit.
Daarbij komt dat de toneelteksten (Rob de Graaf) uitgesproken beroerd zijn: merendeels kinderachtig en veel te nadrukkelijk van toon, af en toe ontaardend in slechte poëzie. Over de flauwheid en uitleggerigheid van die teksten bijvoorbeeld: hij noemt de personages van de acteurs, de enige twee in het gezelschap met een kleurtje ‘Bruno’ (Bruine) en Iris (‘Regenboog’) - Mag ik voor volgende keer voorstellen dat hij ze ‘Blackie’ en ‘Multi’ noemt? Ik bedoel maar…
Erger nog is dat in die tekst alle dramatische spanning ontbreekt, er zit geen conflict of groei of spanning in de relatie tussen de personages (het zijn een brave broer en zus die het hun hele leven lang misselijk makend met elkaar eens zijn), ze vertellen elkaar en ons de hele avond verstandige dingen die we al wisten. Het schijnt dat Ruut Weisman, van wie ook idee en concept van deze toch eigenlijk mislukte voorstelling afkomstig zijn, de spelers ook geregisseerd heeft, maar daar is verdomd weinig van te zien. De regie is beperkt gebleven tot een keurige mis-en-scène. Daar kunnen zelfs zulke prettige toneelspelers als Ali Çifteci en Manoushka Zeegelaar Breeveld niks mee. Blijkt.
Echt zo’n idee wat je wel even als theorie kunt koesteren, maar natuurlijk niet, of in elk geval niet zo lomp als hier, moet doen, is het om de haverklap onderbreken van de moeizaam opgebouwde, hier toch al zo dunne, theatrale illusie, door een nuchtere cabarettier die te laten ‘relativeren’. Laat de spelers dat in hun spel leggen, die relativering; op deze manier onderschat je je spelers en je publiek op een heel onbeschofte manier. Ik (en zo te merken de rest van de zaal) ging na twee of drie keer op deze manier te zijn geschoffeerd, de rest van de avond lekker van de muziek zitten genieten en verder alleen maar zitten wachten tot Jan Jaap weer even kwam en het weer leuk werd. Arme acteurs, de regie liet hen geen kans.
Drie tomaten, die Ruut Weissman en Rob de Graaf samen mogen verdelen.