Cassiers slaat weer toe. Zijn Onegin is een draak van een stuk (menig keukenmeidenroman heeft meer plot…), maar hij weet dat op een schitterende manier vorm te geven. Dacht ik een aantal jaar geleden dat we het wel gehad hadden met zijn audiovisuele manier van vertellen, deze voorstelling deed me opnieuw beseffen hoe veel schoonheid er in deze vorm verscholen zit. Mooi!

Een voorstelling als een zoete bonbon. De regie van Tanghe is meedogenloos consequent: traag, gamanieerd en vol slapstick achtige humor. De acteurs weten hier wel raad mee; er wordt prachtig gespeeld. Maar uiteindelijk is de voorstelling me te lief en te naief. August droomt en droomt, maar zijn droom is onbereikbaar. Niemand in de zaal zal daarover twijfelen. En dan is bijna drie uur een lange zit, ondanks de schitterende circusnummers.

Als je hier niet van geniet ben je of dood of cynisch. En het ziet er zo prachtig uit, en het is zo mooi gespeeld door alle acteurs, en het zit zo vol verrassingen, en de shownummers zijn zo geweldig, en Michael Pas is zo’n ontroerend clowntje, en het licht is zo betoverend, en zulke voorstellingen zou ik wel meer in de stadsschouwburg willen zien, en en en…

Het stuk eindigt met de vraag “Wat was je laatste gedachte?” hierop wordt geantwoord “iets kleins”. Met deze laatste zin wordt de twee uur durende voorstelling samengevat. Uiteindelijk heb je veel gezien maar neem je weinig mee naar huis. Het is eigenlijk “niets” wat er gebeurt, misschien is dit de bedoeling maar doe dan niet zo moeilijk. Het stuk is een collage van verschillende stijlen wat op een slechte ripoff lijkt van Peter Greenaway. Er wordt van alles uit de kast gehaald maar het blijft oppervlakkig. Het publiek wordt zwaar onderschat, rode rozen rood verven is het kenmerk van de tekst. Het lijkt me doordat “ALEX” weg is ook de diepgang verdwenen is. Het ligt niet aan de prestaties van de acteurs en het nieuw talent maar aan een de regisseur die een keer “De spijker niet op de kop slaat”.

WAAAAAAAAUW! Wat een mooie eigenwijze voorstelling. Tintelende magie over ons verlangen te leven met de vanzelfsprekendheid van een dier. Geef je over en geniet van deze sprookjesachtige avond!

Wat een bijzondere voorstelling! Ik volg Golden Palace al een tijdje maar dit is hun mooiste tot nu toe. Bij eerdere voorstellingen was er nog sprake van een verhaaltje, maar dat is hier achterwege gelaten en dat is grote winst. Vooral de drie jongens zijn wonderen van instinctief-menselijk diergedrag. De voorstelling is poëtisch en associatief. De mens tussen regeldrift, beheersing, onderbewustzijn en onderbuik. In enkele kranten erg dommig beschreven, maar gelukkig had het publiek zich daar in Den Haag niets van aangetrokken. Een uitzonderlijke voorstelling.

Toneelgroep Amsterdam houdt zich dit seizoen bezig met de tragedie. Dat heeft tot nu toe geresulteerd in de weerbarstige, niet helemaal gelukte maar zeker interessante “Oresteia” van Simons en, aan de zijlijn, het theaterfeest van Bloedgroep O. Nu dan “Tragedie” de nieuwe montagevoorsteling van Gerardjan Rijnders. Iemand heeft eens van hem gezegd dat hij van het telefoonboek nog een interessante voorstelling zou weten te maken. In eerdere montagevoorstellingen als “Snaren” en “Klaagliederen” slaagde hij er inderdaad in te prikkelen en te ontroeren met een zeer abstract onderwerp of een ondoordringbare tekst. “Tragedie” gaat over het wereldleed. Over alles, en daarmee over niets. En over ons, voorgesteld als koor, die er “niet meer aan mee” willen doen. We zijn gekleed in vormeloze jaren-vijftigkleding en hebben malle kapsels. Een van ons (Fred Goessens) heeft een beschilderde Blote Buik (hij mag er wezen) en een kartonnen kroon. We houden het wereldleed van ons af door er, als kinderen, luidkeels overheen te blèren of onze oren dicht te stoppen. Het koor is ze zat, de protagonisten van de tragedie waaruit het afkomstig is voordat het ging staken: wanhopige personages die vooral hollen, instorten, kermen en gekweld zijn door het een of ander dat verder niet geduid wordt. Daarnaast keert het zich af van de “echte” wereld: rampen en vervuiling, verbeeld door heftige special effects en boven hun hoofd geprojecteerde straatbeelden van Amsterdam, waar, opnieuw, de protagonisten doorheen hollen. Het koor zelf rebbelt wat in zich herhalende frases over een droom, een stukgelopen relatie en toekijken tijdens deportaties “zestig jaar geleden”. En dan is er nog een ontwikkeling: het koor lijkt zijn afzijdigheid niet vol te kunnen houden. Aan het eind is er als een van de protagonisten (Fedja van Huêt) “help” roept een voorzichtige toenadering van Jacob Derwig, maar dan stopt hij en gaat moedeloos zitten. Dat is het. En dat is ook het probleem van de voorstelling, vind ik. Hij mist alle poëtische kracht die eerdere montagevoorstellingen van Rijnders wel hadden. Er is geen context en er zijn precies twee metaforen: die van de Griekse tragedie voor het wereldleed en die van het oubollige koor voor onszelf. Alles is zo letterlijk voorgesteld als je de wereld via de media tot je krijgt, maar ook dat is weer een letterlijke voorstelling van een (niet heel sprankelend) idee. De voorstelling is pretentieus, zo plat als een dubbeltje en nogal belerend. Een gewei voor de special effects. Tomaten bewaar ik voor als ik boos over een voorstelling ben.

Super, top, top, top! Ik heb echt genoten. Een lekker snelle voorstelling met boeiende afwisselende scenes. Het filmen, msn e.d. maakte dat ik me geen moment heb verveeld, ondanks de lengte van de voorstelling. Ik zag er iets tegenop (thema en de lengte) maar het was helemaal niet zwaar en de avond is omgevlogen. Kortom ik ben enthousiast en wil nog een keer!
Wel jammer dat ik vanaf het balkon niet het gehele decor kon zien (plasma-scherm).
Complimenten.

Nog een paar dagen en ‘t is weer voorbij. Zonde. Want “Jetlag” is een genot voor oog en oor. Vind ik. De NRC-recensent klaagde over gebrek aan samenhang. Hoezo? Een avondje doorzakken van kroegtijgers in een Biergarten levert nu eenmaal veel vluchtige theorieën, heftige emoties en alle kanten uitwaaierende gesprekken op. Het is de kunst om die te bedenken, briljant op te schrijven en pakkend in scene te zetten. Dat is precies van Ko van den Bosch heeft gedaan terwijl Frank Lammers cum suis zijn bedoelingen met verve tot leven wekken.

Dynamisch spektakel, spitse geestigheden, gestyleerde beweging en dat alles met de toeschouwers er bovenop. Wat mij betreft is de speellijst die nog geen twee weken beloopt ( 6 t/m 17 maart), het enige van deze productie dat tomaten zou verdienen.

The World In Pictures: nutteloze frustratie?

Oppervlakkig gezien dekt de naam van de nieuwste voorstelling van de Britse groep Forced Entertainment de lading. In een stuk van ruim twee uur wordt de geschiedenis van de mensheid er doorheen gejast van de oertijd tot aan de postmoderne tijd waarin we nu leven. Dit gebeurt overwegend door een continu in stand houden van een enorme chaos op het podium. Het gehele ensemble sleept de hele voorstelling lang allerlei lelijk vormgegeven attributen, kledingstukken en pruiken het podium op, dat alles rennend of dansend, onder het slaken van luide kreten. De individuele handelingen van de acteurs zijn zelden interessant genoeg om lang te volgen, terwijl de compositie als geheel ook geen duidelijke choreografie heeft. Het wordt blijkbaar aan de toeschouwer zelf overgelaten waar hij zijn aandacht op moet vestigen. Intussen wordt het publiek gedurende de voorstelling direct aangesproken door Terry, de vertelster, die wanhopig probeert om de gepresenteerde lijn van de history of man nog enigszins te bewaken. Zij laat zich regelmatig souffleren door de ‘historische karakters’ op het podium, als ze zelf weer eens de draad kwijt is.
Om dit middenstuk van ruim anderhalf uur in te leiden, wordt het stuk begonnen met een monoloog van de zogenaamd onzekere of incompetente speler Jerry. Na belachelijk te zijn gemaakt door zijn mede-acteurs (“Think about your training Jerry”), neemt hij het publiek mee op een denkbeeldige stadswandeling die eindigt halverwege een sprong van een flatgebouw. Na het idiote middenstuk, wordt het woord tenslotte weer aan Jerry gegeven, die het publiek naar huis stuurt met een overdenking over ieders eigen rol in de geschiedenis, om af te sluiten met de platitude dat we elke dag moeten leven alsof het onze laatste is.

The World In Pictures roept tijdens het kijken met name frustratie op. Frustratie om het - wellicht bewust - slechte spel en de continue simplificatie en pervertering van de wereldgeschiedenis. Wat ook irriteert is het feit dat in een tijd dat er op theatergebied zoveel mogelijk is wat betreft techniek, licht en geluid er - nogmaals, wellicht expres - zó weinig gebruik wordt gemaakt van deze mogelijkheden. Verder zijn er nog de flauwe woordgrappen van Terry en de, ongetwijfeld grappig bedoelde, Blote Man, die constant aandringt op meer seks in het verhaal, daarbij heftig zwaaiend met zijn piemel. Tenslotte is er de platgetreden moraal, die aan het einde van het stuk wordt gepresenteerd.
Na afloop van de voorstelling volgt de verwarring. Forced Entertainment is een van de belangrijkste moderne groepen van Engeland, men mag aannemen dat de makers de bovengenoemde keuzes allemaal bewust hebben gemaakt. De vraag is echter: waarom dan? Waarom zou je je publiek bloot willen stellen aan zo’n chaotisch toneelstuk met matig spel, lelijke enscenering en zo’n amateuristisch voorkomen? De makers van Forced Entertainment staan bekend om het feit dat ze het publiek willen confronteren met de macht van de theatermaker. Ze zoeken vaak de grens op tussen wat het publiek nog accepteert en wat niet. Dat is ook deze voorstelling weer gelukt, want na afloop wist de barman te vertellen dat er ongeveer twintig mensen de zaal uit waren gelopen.

De bedoelingen van de makers zijn onduidelijk: aan de ene kant willen ze een beeld schetsen van het contrast tussen geschiedschrijving en geschiedenis. De geschiedenis van de mensheid is er een geweest van continue chaos, oorlog en decadentie. In hun voorstelling willen ze deze ‘echte’ geschiedenis laten zien en zo de toeschouwer confronteren met zijn eigen ‘nette’ opvatting van de geschiedenis zoals we het allemaal op school hebben geleerd.
Aan de andere kant echter, wil Forced Entertainment, zoals ze wel vaker doen, een soort onderzoek doen naar wat een theatermaker kan doen met een publiek. Hoever kan je gaan in het prikkelen van een toeschouwer voordat hij gefrustreerd raakt? En wat gebeurt er als je net over dat randje heengaat? Dit onderzoek komt - op deze manier - echter een beetje gedateerd over. Puur modernisme in het theater is toch een gepasseerd station. Je mag als toeschouwer in het huidige theaterparadigma toch verwachten dat een theaterstuk meer is dan slechts een onderzoek naar wat een maker zich op het toneel kan veroorloven en wat niet.

© Arjan Raatgever, 14-03-‘07