Stijlvol en stijlvast. De voorstelling ziet er prachtig uit. Een vertellend negentiende eeuws gedicht, in hedendaagse multimediale beelden gevangen, in poëtisch hedendaags Nederlands verwoord, met hedendaagse muziek opgeluisterd en met veel, heel veel, sfeer gebracht. Guy Cassiers oogstte in Rotterdam veel lof, in Antwerpen gaat dat niet anders zijn, gemeten aan deze voorstelling.

Op 21-2 heb ik deze voorstelling gezien. Ik ga regelmatig naar het theater, maar ben geen toneelkenner, dus ik ging vol verwachting, maar redelijk open naar het (prachtige) theater in Leeuwarden. Van te voren zei ik tegen mijn vriendin als geintje dat ze me moest wakker maken als ik in slaap viel, want het is een erg lange voorstelling na een lange dag werk… dacht ik…
Het viel wat dat betreft alleszins mee, ik heb 3,5 uur op het puntje van mijn stoel gezeten en intens genoten van een werkelijk prachtige en enorm boeiende voorstelling!
Ik had van te voren een en ander gelezen over de voorstelling en ik kende het verhaal van Electra in grote lijnen, maar ik was enorm gecharmeerd door de levendige en artistieke manier waarop de spelers dit verhaal neerzetten in een sober, maar zo veelzeggend decor en met gebruikmaking van weinig, maar zeer verrassend materiaal.
De symboliek die werd gebruikt om vooral de band en de gelijkenis tussen moeder en dochter neer te zetten, maar ook het feit dat echtgenoot/vader en minnaar/oom één en dezelfde speler was, vond ik subliem!
Ik las ergens in een recensie op het internet dat mensen zich gestoord hadden aan het bloot in het spel en dat het overdone zou zijn. Ik kan me in die kritiek totaal niet vinden, ik vond het heel puur en echt, het was voor mij een onderstreping van de intimiteit waarin je als toeeschouwer deelde met de spelers.
Kortom: geweldig!

Het is slecht gesteld met de theaterkritiek, vind ik. Recensenten krijgen heden ten dage nauwelijks ruimte meer om een gedegen analyse te maken van voorstellingen. Gevolg is een overdaad aan korte kritieken waarin voorstellingen vaak weinig fatsoenlijk behandeld worden. Neem nu de nieuwe voorstelling van Monk. Afgaande op de recensie die ik erover las is het een voorstelling van niks. Slechte tekst, matig spel. Huppakee. Vergeten maar. Niets is echter minder waar. Dak Hemel Ruimte is een voorstelling die gezien mag worden. Goed, de epiloog is vrij zwak en van het soms laconieke spel moet je houden, maar dat de recensie de tekst afserveert is een gotspe. De tekst is de belangrijkse reden waarom ik iedereen kan aanraden dit stuk te gaan zien. Met De Titaantjes van Nescio als inspiratie fileert Monk de huidige tijd. Voor de pauze zien we vier jeugdvrienden op Henk wachten die hen heeft uitgenodigd voor een reunie. In afwachting van de heer des huizes maken ze de balans op van hun leven en van de nieuwe eeuw die gedomineerd wordt door vluchtigheid en gemakzucht. Zonder zichzelf te sparen en op het randje van cabaret, hebben de leden van Monk een zeer scherpe analyse van het huidige tijdsgewricht neergezet. Dat wordt alleen maar sterker wanneer na de pauze God zelve wordt opgevoerd in de gedaante van acteur Jack Vecht. Met een weergaloze zanik in zijn stem blijkt God tijdens een gesprek met de overleden Henk al in een even diepe crisis terecht gekomen te zijn als de mensen onder hem. Wanneer Henk hem uiteindelijk aanraadt iets te doen aan het marketingconcept van de schepping (laat jezelf eens zien. Dat willen de mensen tegenwoordig. Een stukje presentatie is ook belangrijk!) rest God niets anders dan Henk terug te sturen en zijn engel opdracht te geven voorlopig geen Hollanders meer toe te laten in de Hemel. Zonde dat de kritieken niet de moeite nemen de bedoelingen van de makers scherp te analyseren. Nu blijft voor veel mensen een voorstelling verborgen die zeer de moeite waard is om te bekijken.

In klassieke tragedies becommentarieert het koor de gebeurtenissen. Maar nu even niet. Nu verdommen ze het. Bij zinloos geweld en gesterf vlak voor hun neus houden ze even in. Maar als de helden weer wat rustiger zijn of even weg, gaan ze door met hun eigen bespiegelingen over zo maar een onderwerp. Zo lijkt het tenminste. Want die ogenschijnlijk associatieve invallen en gesprekjes raken steeds aan de actualiteit. Het koor geeft dus toch commentaar. Indirect. Door niet in te gaan op het hysterische gedoe van de klassieke helden (die rennend en schreeuwend om aandacht vragen) houden ze de naar binnen gerichte mens van vandaag een spiegel voor. Niet met zwaarwichtige betogen, maar fragmentarisch. Met nu eens een spits dialoogje, dan weer een vinnige opmerking, soms zelfs met een liedje. Luchtig maar toch relevant. Ik begrijp de ergernis van een aantal recensenten niet zo goed. Ik heb een amusante en intelligente voorstelling gezien.

Rouw siert Electra startte. De dialoog ging snel. Tenminste de woorden wel, maar het verhaal vorderde niet echt (1 tomaat). Misschien dat de makers daarom hadden gedacht, laten we er wat bloot ingooien… Maar deden ze dat om te choqueren of mensen wakker te houden? Er waren in mijn buurt inmiddels twee mensen in slaap gevallen! Het bloot ging wat te ver (1 tomaat)en had absoluut geen meer waarde. Wellicht is bloot nog een understatement, want het was bijna seks: het idee was dat een vrouw op het podium gebeft werd….

Wat in het toneelstuk vreemd was (of ik heb het niet begrepen), de acteurs die niet speelden gingen op stoelen op het podium zitten. Alleen de ene keer deden ze niet mee in het verhaal en de andere keer wel. Dat verwarde me af en toe.

Het verhaal ging langzaam, maar was wel een aardig verhaal. De emoties werden mooi uitgebeeld en schoten naar alle uiterste. Ik vond ze herkenbaar (een gewei).

Het gebruik van multimedia vond ik geweldig en erg origineel. De overhead, beamer, televisie, laptops en camera. Mooi gevonden en goed gebruikt in het stuk (een gewei). De chatsessie via de laptops en gefilm van de camera kon je direct zien via de beamer. Super gedaan (een gewei).

Ik ben benieuwd naar andere toneelstukken van deze toneelgroep.

Het gewei is voor de vormgeving en vooral voor de technici die al die klerezooi weer moeten opruimen na afloop. Voor de rest is het een hoog Kunst gehalte, waar eigenlijk niks mee gezegd wordt behalve wat platitudes in een verder toch al zo magere tekst. Van Reijnders zijn we toch beter gewend. Ik vond het al met al een arrogante voorstelling die niet tot nadenken stemde (wat toch de bedoeling schijnt te zijn) maar alleen maar irritatie opwekte om de betweterigheid waar het mee gebracht wordt.

Bizarre maar grappige voorstelling. Lekker pretentieloze stijl van acteren in die gekke kostuums. Behoorlijke dosis absurdisme, zonder dat het geheel flauw wordt. Maar bovenal, wat kunnen die gasten muziek maken! Meteen is het duidelijk dat hier erg vaardige musici aan het werk zijn.

Ik vond de acteerprestaties bijzonder goed. Ze speelden zeer overtuigend, ook al waren sommige monologen erg lang en iets lastiger te volgen. Het gebruik van multimedia vond ik erg inventief en zeker de ter plekke opgenomen camerashots brachten bepaalde oogpunten(zoals bij de moord) en gezichtsuitdrukkingen duidelijker in beeld! Ook het gebruik van de chat vond ik wel grappig, alleen dat ging wel erg snel en was voor mij vanuit mijn positie soms niet helemaal te lezen, maar het idee was goed! Het decor was erg minimalistisch, maar het was wel duidelijk welke mensen er op welk moment ergens aanwezig waren, dus het was zeker niet storend. Het gebruik van het bord en de vellen papier vond ik zeer innovatief, het maakte alles wat beeldender en kunstzinniger! Al met al vond ik het dus een leuke, vernieuwende voorstelling!

“Wees een leider!” roept Jeanne d’Arc de koning toe. “Leg ons niet uw kleinburgerlijke mentaliteit op. Het volk is niet zoals u. Leg ons niet uw angsten op. Schep niet het schrikbeeld van een ‘gemeenschappelijke vijand’. Wilt u vrede? Vecht ervoor!”
De kracht van Jeanne d’Arc van het Noord Nederlands Toneel ligt in het dik opgelegde verband tussen de Franse mythische figuur en de Nederlandse huidige politiek, want veel vlees heeft de voorstelling niet. Grappig en treffend wordt in een 15e-eeuws decor de lafheid en dubbelzinnigheid van onze politieke leiders blootgelegd. Wie in de koning niet direct een persiflage van onze premier kan zien, wordt gretig een handje geholpen. “Doe dat achterlijke bandje af,” snauwt Jeanne de koning toe, wijzend op zijn oranje polsbandje. “Wil je respect? Dat moet je verdienen!” De kleinburgerlijke moraal van de CDA-voorman wordt nog verder op de hak genomen als de opschriften van de t-shirts die zijn lakeien dragen zichtbaar worden: spreuken uit de SIRE-campagne als “Fatsoen moet je doen” en “De maatschappij dat ben jij.” Zijn PvdA-evenknie Bos is te herkennen in de hertog van Bourgondië, volledig in het rood gestoken, die eerst tégen de koning vecht maar wanneer hij het aflegt tegen de koning, zich aan zijn zijde schaart.

Een vermakelijke voorstelling vol kleine grapjes, die je lachend én met een andere kijk op de Nederlandse politiek weer naar huis stuurt. Maar hoogwaardig toneel, nou nee.

Alles of niets. Hard. Naar. Grappig. Onbestemd. Spectaculair. Stom. Briljant. Vervelend. Adembenemend. Stil. Oorverdovend. Betuttelend. Geëngageerd. Links. Rechts. Lege dop. Meesterwerk.

Allemaal van toepassing. Maar voor mij voorlopig de voorstelling van het seizoen!