Michael Frayn schreef begin tachtiger jaren “Noises off”, een klucht waarin we in drie bedrijven de teloorgang kunnen zien van een groep die een onvervalste klucht speelt.
We volgen het theatergezelschap dat een generale draait (die nogal de mist in gaat), een zoveelste voorstelling gezien vanachter de coulissen (mooi bewegingswerk) en tenslotte een van de laatste voorstellingen waarin erg veel geïmproviseerd en geschmierd moet worden om het stuk tot een eind te brengen.
Inmiddels hebben al een aantal groepen het stuk hier op de planken gezet en dit met wisselend succes.
Ditmaal een Vlaamse groep en ook hier werd weer duidelijk hoe moeilijk dit stuk te spelen is. Het eerste bedrijf duurt grofweg een uur en het viel op hoeveel bezoekers geeuwend de pauze in gingen. Dat eerste bedrijf was ook niet echt leuk. Dat zal ongetwijfeld te maken hebben met het feit dat sommige acteurs het broodnodige tempo niet hoog genoeg konden houden, waardoor het stuk slecht te verteren werd.
Na de pauze zat de vaart er veel beter in. Wij kregen de kans om eens lekker ongegeneerd te brullen van het lachen. En inmiddels waren we misschien al wat meer gewend aan het Vlaams…

Een klucht - hetzelfde stuk wordt 3 keer gespeeld : 1e keer laatste repetitie, 2e keer met uitzicht op wat er gebeurt achter het toneel en in de coulissen, 3e keer voorstelling.
Met name 3e keer ongeveer zitten huilen van het lachen.
Zeer louterend!

Staan twee monologen op het toneel.
Zegt de ene tegen de andere: Wat heb jij een lap tekst joh! Waar heb jij die in godsnaam opgelopen?
Waarop die ander dus zegt […]*


* zelf na de voorstelling in te vullen - ik mag de clou natuurlijk niet verklappen!

Wat een prachtige voorstelling! Waarin schaamteloos het menselijke falen wordt blootgelegd. Schamele, grootse pogingen tot liefde worden getoond. Ik heb met open mond zitten kijken.

De voorstelling begint bijna op soapnivo, lijkt het, met het hyperrealistische decor. Al gauw zit je bovenop de huid van de personen/personages en is het alsof je naar een film zit te kijken.
Er valt om al die pijn en al dat schrijnende gelukkig ook ongelooflijk veel te lachen.
Hulde aan de makers, geweldige mise en scène, regie, licht, geluid, muziek.
Bij dat laatste 1 kleine kritische kanttekening: ik vond soms de muziek te zeer onderstrepen wat er al op de scène gebeurde. Soms, dus. Meestal, en zeker naar het einde toe, was het passender. Mooi leeg.
Welnu, tenslotte, voor de vier acteurs, met als topper, voor mij persoonlijk dan, Katrien de Becker. Magistraal.
Ga maar gauw kijken!

Smaken zullen wel verschillen maar ik zag een paar jaar geleden ‘Een Meeuw’ van de Theatercompagnie. Ik herinner me een erg mooie creapy Jappe Claas en Halina Reijn is altijd mooi. Maar verder was het vrij zwaar en traag. Willibrord Keesen maakt nu een voorstelling waar ik onbedaarlijk om moest lachen en die me raakt, niet alleen aan het slot. Wat een prachtig ensemble en wat een heldere voorstelling! Het zal wel niet gezegd mogen worden maar alsof Tsjechov het voor deze mensen geschreven heeft. Ook de kleine rollen komen heel goed uit de verf. Die lichtheid van Keesen is een heel speciaal. Heel terloops, heel lakoniek. Soms lijkt het zelf belangeloos, maar je verliest je aandacht geen seconde. En naarmate het stuk vordert wordt je de diepte ingezogen. Hoewel ik bijna tot het laatst ook moest lachen om die mensen en om hoe die prachtige spelers die miezerige aandoenlijke egocentrische mensjes neerzetten. Grote kunst.

De meeuw is volgens volkskrantheatercriticus Hein Jansen een toneelstuk over een generatie conflict. En wie wel eens dit toneelstuk van tsjechof leest kan dit alleen maar beamen. Jansen zag onlangs “de beste Meeuw Ooit” (!!) te londen , in de Brakke grond speelde keesen & co afgelopen week de saaiste meeuw die ik ooit gezien heb. Er gebeurde niks, de regisseur wilde niks, de acteurs mochten niks en het decor vertelde niks. Het regie concept bestond uit één opdracht aan de acteurs: lach om jezelf na iedere zin. De oudjes ( Bussemaker, Bouwens, Joustra & Nooter) slaagden er nog in dit non concept van enige menselijkheid te voorzien, de jonkies volgden ijverig de regisseur. Met als resultaat: Masja : Ik ben in de rouw om mijn leven, hahaha! Nee hoor, maar niet heus, heb ik jou even mooi bij de neus! De eerste zin van dit ongelofelijk rijke, trieste en grappige verhaal.
En dit was nog maar de eerste zin. Wat volgde was een avond waarin iedereen niet zei wat hij zei en waarin het generatie conflict dientengevolge totaal afwezig was.
In De Meeuw (oh nee, “Een Meeuw”, ook al weer zo’n onzin.), door Keesen zelf vertaald, die overigens geen woord Russisch spreekt, een schandaal wat alleen in het Nederlands toneel onopgemerkt blijft,(Er zijn toch talloze, door Karel van het Reve opgeleidde, prima Russische vertalers.) zien we allerlei mensen die iets willen, en mensen die iets anders willen, en dat leidt tot geruzie, gehuil, gechanteer etc. Twee jaar later zien we waar al dat willen toe geleidt heeft: gefnuikte levens, verkrachtte ambities, lethargie. Bij Keesen & co leek die twee jaar eerder twee minuten. Er was niets gebeurt met de personages. Nina, in lelie wit, leek regelrecht van de bühne van het circustheater te Scheveningen te zijn gestapt, en Arkadina was nog even energiek en raar als voorheen. (volgens de actrice die deze rol speelde is toneelspelen: raar doen) Het decor straalde vooral uit : dit toneelstuk speelt zich nergens af, niet in Rusland,niet in Amsterdam en ook niet in Arnhem. En zo verder en zo voort, niks nada en niente, alleen heel veel angst en arrogantie. Geen mise en scene, geen vorm, geen empathie, de woorden schieten mij te kort. Arm Nederlands toneel.

de tetsten waren te lang; neiging tot platte teksten die in de tent zo wie so niet verstaanbar was.
Decor en verlichting waren bijzonder mooi. rest matig.

Ik vond het begin overrompelend leuk. Zat ademloos naar Kostja, gespeeld door Joeri Vos, te kijken. Zo’n aangenaam gemak - erg prettig om naar te kijken.
Maar later verdween mijn enthousiasme enigszins. Ik vond de lichtheid geweldig, nog nooit Tsjechov op deze manier gespeeld gezien, maar het werkte niet steeds. Zeker niet aan het eind. En er waren scenes, zoals die tussen Trigorin en Nina die ik superlangdradig vond. Kennelijk vonden wat andere mensen dat ook, want die vertrokken, maar dat werd door Bram Coopmans echt meesterlijk getimed opgevangen - bravo daarvoor!
Maar…ik heb dit stuk vaak gelezen en nog nooit Kostja zo sympathiek gevonden, zijn wanhoop zo mee kunnen voelen en nog nooit zo in de gaten gehad hoe puur en dromerig Nina is, dat vind ik heel knap van deze voorstelling, dat te zien.
En Sorin, Michiel Nooter, was, niet steeds, maar wel vaak heerlijk om naar te kijken.
De tomaat is, omdat ik niet geroerd raakte aan het eind - als dat bij deze voorstelling had gekund, dat zou fijn zijn geweest.
Maar misschien waren er daarvoor net iets te veel lachjes?

Deze voorstelling is fenomenaal. Ivo van Hove en zijn gezelschap hebben zichzelf overstegen. 5 uur lang intens, bloedstollend goed gespeeld theater. Gaat het zien, gaat het zien! Met een extra vermelding voor het prachtige spel van Eelco Smits en Roeland Fernhout. Maar terwijl ik dit opschrijf bedenk ik meteen dat ik de anderen daar alweer tekort mee doe, want die spelen net zo bloedstollend goed.
Met een half tomaatje omdat het begin tenenkrommend is. Marieke Heebink speelt haar twee andere rollen in dit stuk (Hanna en Ethel) overtuigend zoals we van haar gewend zijn, maar het karikatuur van de rabbi of oude vrouw met manke poot die ze in het begin neerzet, slaat echt nergens op…
Jammer want het is wel de opening van deze geweldige, fenomenale theaterbom die je moet gaan zien!
Super!
Het hele ding duurt 5 uur, maar vliegt voorbij.

Het schilderij hangt er al jaren. Al generaties. Natuurlijk is het mooi, hoewel er mensen zijn die zeggen dat je er wat somber van wordt, al die donkere tinten. Toch echt wel kunst uit een andere eeuw. Dan komt restaurateur Keesen (die doet toch alleen maar moderner werk?) en neemt het onder handen.
En plots blijken we een kunstwerk in huis te hebben waar de kleuren vanaf spatten, waar alle details weer zichtbaar zijn, waar ook de jongere generatie weer met plezier naar kijkt.
Toegegeven, sommigen vinden de dieptereiniging van onze Tscjechov wel erg rigoreus uitgevoerd, maar wij niet. Wij hebben nog wel het een en ander hangen dat aan een opknapbeurt toe is.
Zal ik Keesen nog eens bellen?